– zrealizowany pod kierunkiem Weroniki Grozdew-Kołacińskiej

Projekt Etnofonie Kurpiowskie poświęcony jest dwóm wielkim postaciom polskiej kultury: kompozytorowi Karolowi Szymanowskiemu oraz etnografowi i duchownemu ks. Władysławowi Skierkowskiemu. Tematem, który silnie połączył te dwa nazwiska, stał się fenomen śpiewu kurpiowskiego.

Etnofonie Kurpiowskie to projekt sięgający do bogactwa muzyki klasycznej, ludowej oraz współczesnej muzyki improwizowanej. Kanwą inspiracji i twórczego pomostu między tym, co ludowe, archaiczne, surowe, a tym, co klasyczne, konwencjonalne, współczesne są Pieśni kurpiowskie Karola Szymanowskiego. Dzieło to stało się przestrzenią dla znalezienia wspólnego języka muzycznego, będącego spoiwem różnorodnych i różnobarwnych środków muzycznego wyrazu.

W sposób szczególny w Etnofoniach Kurpiowskich obecne są osoba i dzieło ks. Władysława Skierkowskiego. Wszystkie, bowiem, pieśni kurpiowskie, które znalazły się wśród kompozycji Karola Szymanowskiego, pochodzą ze zbioru spisanego ręką duchownego-etnografa. Dzieło etnograficzno-muzyczne, jakim jest Puszcza Kurpiowska w pieśni to nie tylko najważniejsze – jak dotąd – źródło wiedzy o kulturze muzycznej kurpiowskiego ludu, ale też niewyczerpana skarbnica inspiracji dla kompozytorów (by wspomnieć tylko Szmanowskiego, Panufnika, Kondrackiego, Maciejewskiego, Lutosławskiego, Maklakiewicza, Góreckiego, Morytę, Łukaszewskiego), muzyków, zespołów folkowych i folklorystycznych, a od kilkunastu lat także dla amatorów, rekonstruktorów archaicznego i ludowego śpiewu polskiego.

W Etnofoniach Kurpiowskich brzmią także, pochodzące z nagrań archiwalnych Radiowego Centrum Kultury Ludowej oraz Zbiorów Fonograficznych im. M. Sobieskiego Instytutu Sztuki PAN, głosy wybitnych ludowych śpiewaczek – Walerii Żarnoch i Walerii Mierzejek, które swym czystym i pięknym „puszczańskim” śpiewem zachwyciły niegdyś ks. Skierkowskiego (od których też pochodzi wiele zapisanych przez niego pieśni); a i dziś ich śpiew, choć już tylko echem się odbijający, nadal zachwyca i inspiruje.

Fenomen dzieł muzycznych – niezwykłych pieśni kurpiowskich – w ich autentycznym ludowym brzmieniu i w opracowaniu Szymanowskiego – to pierwsza sfera podziwu i inspiracji, a co za tym idzie kreowania pomysłu. Druga sfera – obejmująca zarówno twórczość jak i wykonawstwo – to fenomen ludzkiego talentu. Bez wybitnych – a co najistotniejsze otwartych, o szerokich muzycznych horyzontach – artystów projekt ten nie miałby takiej wyrazistości. Potrzeba było muzyków o mocno zarysowanej indywidualności, a jednocześnie – takich, którzy maja odwagę wyjść poza świat swoich muzycznych doświadczeń, aby wciąż pozostać sobą. W Etnofoniach Kurpiowskich nowe orkiestrowe aranżacje oryginalnych utworów młodopolskiego kompozytora wzbogacone zostały solowymi partiami improwizowanymi instrumentów ludowych. Pomysł ten jest absolutnym novum w polskiej muzyce – nigdy dotąd instrumenty ludowe nie osiągnęły rangi solistycznej w zderzeniu z muzyką poważną, były jedynie elementem kolorystycznym. Partie zaś wokalne stanowią unikatowy dialog klasycznych głosów sopranu i tenora z brzmieniem oryginalnych głosów śpiewaków kurpiowskich i surowych śpiewów wokalistek folkowych. W przestrzeni dźwiękowej utworów, budowanej na brzmieniu specyficznych instrumentów akustycznych i różnorodności barwowej ludzkiego głosu, znalazły się również efekty generowane elektro-nicznie (m.in.: cytaty z archiwalnych nagrań artystów ludowych). Dopełnieniem muzyki, której osnowę stanowią kurpiowskie pieśni-wołania ze zbiorów ks. Skierkowskiego i z żywej tradycji oraz ekspresja melodyki i harmonii Szymanowskiego, jest oryginalna kompozycja inspirowana melodią kurpiowską – Etnia, która otwiera i niejako wprowadza w brzmienie Etnofonii.
fragm. tekstu Weroniki Grozdew – www.etnofonie.pl

Płyta Etnofonie Kurpiowskie – Tribute to Szymanowski and Skierkowski ukazała się w grudniu 2011 nakładem wytwórni 4ever Music. Nagrania zrealizowano w Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego oraz Studiu S-4 w styczniu, marcu i maju 2011 roku.

W nagraniach udział wzięli: Weronika Grozdew-Kołacińska – śpiew, aranżacje, kierownictwo artystyczne; Justyna Stępień – sopran; Rafał Grozdew – tenor; Waleria Żarnoch – śpiew ludowy (arch.); Waleria Mierzejek – śpiew ludowy (arch.); Magdalena Sobczak-Kotnarowska – śpiew ludowy; Bartłomiej Pałyga – śpiew sygyt; Agata Harz-Hanaj – śpiew ludowy; Jolanta Kossakowska – śpiew ludowy; Katarzyna Mróz – śpiew ludowy; Zespół „Zawady” – śpiew, Ewa Pelwecka – fortepian; Marta Maślanka – cymbały, bęben obręczowy; Bartłomiej Pałyga – basetla; Jan Kania – harmonia pedałowa warszawska; Bartosz Niedźwiecki – skrzypce ludowe; Małgorzata Szarlik-Woźniak – skrzypce; Maria Pomianowska – fidel płocka, suka; Sylwia Świątkowska – fidel płocka, suka, skrzypce; Magdalena Sobczak-Kotnarowska – cymbały, baraban; Justyna Janiszewska – altówka; Tomasz Pokrzywiński – wiolonczela; Wojciech Pulcyn – kontrabas; Maciej Cierliński – lira korbowa; Leszek Lorent – instrumenty perkusyjne; Orkiestra Sinfonia Speranza pod batutą Macieja Tarnowskiego.