za intrygującą i wnikliwą monografię Karola Szymanowskiego, poddającą analizie osobowość kompozytora, za wzbudzenie zainteresowania nie tylko portretem wybitnego artysty, ale i człowieka

----------

Uwodziciel. Rzecz o Karolu Szymanowskim to zbiór opowieści o twórcy w różnych rolach. Poznajemy go jako syna, brata, wuja... Jako przyjaciela i kochanka. W roli pianisty, kompozytora, poety i publicysty. Poszukującego swego miejsca w świecie i w Polsce. Korzystającego z życia pełnymi garściami i nękanego przez skutki nałogów oraz choroby. Świadomego swojego talentu, a przy tym ciągle głodnego pochwał i zaszczytów. Widzimy go oczami wielbicieli, ale i kpiarzy bezlitosnych dla jego wad.

Monografia szkicuje portret artysty w oparciu o korespondencję, wspomnienia oraz inne dokumenty związane z twórcą Króla Rogera. Ponad 800-stronicowy tekst inkrustowany jest licznymi cytatami oraz ponad setką wizerunków głównego bohatera i jego najbliższego otoczenia. Udowadnia, że na pytanie „czy istnieje związek między dziełem a jego twórcą?” w tym wypadku nieraz odpowiedzieć wypada twierdząco.

Uwodziciel… prowadzi do źródeł „mitu Szymanowskiego”. Miłośnicy muzyki chętnie bowiem wierzą w to, że jej twórcy są równie wspaniali, jak ich dzieła. Jeśli zaś kompozytor arcydzieł sam zdoła przekonać o tym świat – korzystając z wrodzonego uroku i nabytego z wiekiem doświadczenia, a opowieść swą okrasi wyznaniami o ciosach zadawanych mu przez wrogów oraz poświęceniu, z jakim służył ojczyźnie – to taki mit ma szansę na wyjątkową trwałość. Tak właśnie, jak stało się w wypadku Szymanowskiego.

Danuta Gwizdalanka

Urodziła się w Poznaniu (w 1955 roku) i tam studiowała filologię angielską oraz muzykologię, zakończoną doktoratem w roku 1990 na temat kwartetów smyczkowych Beethovena. Na studiach uczono ją, że pisać należy „do rzeczy”. Doświadczenie zdobyte w poznańskiej Pro Sinfonice oraz praca zawodowa (dział literacki w Teatrze Wielkim w Poznaniu, wykłady z historii muzyki w Akademii Muzycznej w Bydgoszczy) przekonały ją natomiast o tym, że równie ważne jest zwracanie się „do ludzi”.

Na temat muzyki kameralnej opublikowała Przewodnik po muzyce kameralnej (Kraków 1996) i Złoty wiek muzyki kameralnej (Poznań 2016), a od 2020 roku prowadzi audycje poświęcone temu właśnie repertuarowi w Polskim Radiu Chopin.

Efektem zainteresowania społecznymi aspektami kultury muzycznej stały się książki Muzyka i polityka (1999) oraz Muzyka i płeć (2001). Dzięki inicjatywie Wydawnictwa Szkolnego i Pedagogicznego oraz Polskiego Wydawnictwa Muzycznego napisała kilka podręczników: do wychowania muzycznego dla szkół ogólnokształcących (Warszawa 1997, tłum. litewskie Kaunas 1999) oraz 4-tomową historię muzyki europejskiej od średniowiecza do końca XX wieku dla szkół muzycznych (Kraków 2005, 2006, 2009, 2011).

Najnowszym dziejom polskiej kultury muzycznej poświęciła Sto lat z dziejów muzyki polskiej (Kraków 2019). Wydane w ramach projektu PWM „100 na 100. Muzyczne dekady wolności” ukazało się również w wersji angielskiej, a 7 kolejnych wersji czeka na opublikowanie.

Ogólnemu spojrzeniu na muzykę poświęciła antologię tekstów o muzyce, muzykach i słuchaczach Symfonia na 444 głosy (Kraków 2020).

Pierwszą biografię – Witolda Lutosławskiego – napisała wspólnie z Krzysztofem Meyerem: Droga do dojrzałości (Kraków 2003) i Droga do mistrzostwa (2004; tłum, niem. Saarbrücken 2014). Bohaterem kolejnej biografii został Mieczysław Wajnberg: Kompozytor z trzech światów (Poznań 2013). Nowe wersje, poszerzone – Der Passagier. Der Komponist Mieczysław Weinberg im Mahlstrom des zwanzigsten Jahrhunderts (Wiesbaden 2020), Мечислав Вайнберг: композитор трех миров (Petersburg 2021).

Inspiracją dla Uwodziciela była publikacja napisana dla Deutsch-Polen Institut w Darmstadzie Der Verführer. Karol Szymanowski und seine Musik (Wiesbaden 2017). Obecnie w PWM w opracowaniu redakcyjnym jest kolejna biografia napisana wspólnie z Krzysztofem Meyerem – Portret [Dymitra Szostakowicza].

Danuta Gwizdalanka wydała również słowniczek terminów muzycznych, zbiór pism Lutosławskiego (Postscriptum), małą biografię tego kompozytora w nowej serii PWM Małe Monografie, a posiadaczy smartfonów oprowadza po Warszawie i świecie Lutosławskiego (http://www.lutoslawski.org.pl/pl/anniversary,7.html oraz http://greatcomposers.nifc.pl/en/lutoslawski).